Over onze overvolle kasten, de vergeten spullen en de opkomst van tweedehands.
We kopen. We bewaren. En… we vergeten.
Wat ooit begon als een ‘kleine aankoop’, eindigt maar al te vaak als een voorwerp dat stilletjes verdwijnt in de kast, in een lade, of op zolder. We hebben er allemaal wel een paar: kledingstukken met het prijskaartje er nog aan, een keukenmachine die we ooit nog eens gingen gebruiken, of dat ene cadeau dat de kinderen ab-so-luut wilden, maar nooit uitgepakt of mee gespeeld is.
Het klinkt als een individueel ongemak, maar samen vormen al die ongebruikte spullen een enorme berg van verspilling. Volgens verschillende onderzoeken wordt naar schatting 70% van onze spullen nauwelijks of nooit gebruikt. Dat betekent dat het merendeel van wat we bezitten niet dient waarvoor het gemaakt is, namelijk om gebruikt te worden.
De overvloed die ons verstikt
De cijfers over consumptie liegen er niet om. In Nederland en België kopen we jaarlijks miljoenen kledingstukken, gadgets en woonaccessoires. Tegelijkertijd groeit de afvalberg.
Elke Europeaan produceert gemiddeld meer dan 500 kilo afval per jaar, waarvan een aanzienlijk deel uit textiel en huisraad bestaat. En dat terwijl de productie van al die spullen enorme hoeveelheden grondstoffen, water en energie vergt.
Neem nu kleding. De textielindustrie is verantwoordelijk voor bijna 10% van de wereldwijde CO₂-uitstoot … meer dan alle internationale vluchten en scheepvaart samen. Toch hangt een groot deel van die kleding onaangeroerd in onze kasten. Volgens een studie van Milieu Centraal dragen we slechts een derde van wat we bezitten regelmatig. De rest? Die verdwijnt in de vergetelheid van onze garderobe. Waarom blijven we dan kopen?
De psychologie van het bezit
De verklaring ligt deels in onze psychologie. Bezit geeft een gevoel van zekerheid, status of zelfs identiteit. “Kopen” is niet alleen een praktische handeling, maar ook een emotionele. We kopen om onszelf te belonen, om erbij te horen, om iets nieuws te ervaren.
En in een wereld waarin online winkels 24/7 beschikbaar zijn, is de verleiding groter dan ooit. Eén klik, en het pakketje is onderweg. De drempel om iets nieuws te kopen is laag … veel lager dan de drempel om iets weg te doen.
Het resultaat is dat onze huizen voller en voller raken. Niet noodzakelijkerwijs met waardevolle spullen, maar met mogelijkheden … spullen die we misschien ooit nog eens nodig hebben. Alleen… dat moment komt zelden.
De tweedehandsparadox
Tegelijkertijd staan kringloopwinkels, tweedehandszaken en online marktplaatsen boordevol spullen, vaak in uitstekende staat. Een paradox: terwijl wij – nieuw – blijven kopen, liggen duizenden producten te wachten op een tweede leven.
Kringloopwinkels merken het dagelijks. De instroom van goederen groeit elk jaar, maar het aanbod is inmiddels zó groot dat sommige winkels selectiever moeten worden in wat ze aannemen.
Toch is er ook een sprankeltje hoop: steeds meer consumenten ontdekken de charme en waarde van tweedehands kopen. Uit onderzoek blijkt dat de tweedehandsmarkt wereldwijd bijna vijf keer sneller groeit dan de reguliere retailsector. Tegen 2030 zal naar verwachting één op de vijf kledingstukken die we dragen tweedehands zijn. Maar, dat kan dus zeker nog beter!
De kracht van hergebruik
Het hergebruiken van spullen is niet enkel een kwestie van minder verspillen, het is ook een vorm van respect. Voor de materialen, voor de arbeid die erin zit, en voor de planeet.
Wanneer we kiezen voor tweedehands, besparen we niet alleen grondstoffen, maar ook CO₂-uitstoot en water. Een tweedehandsjeans bijvoorbeeld, bespaart gemiddeld meer dan 3.000 liter water vergeleken met de productie van een nieuwe.
En misschien nog belangrijker: het stimuleert een andere manier van denken. In plaats van steeds méér te willen, leren we opnieuw waarderen wat er al is.
De eindejaarsperiode: een moment om door te geven?
De aankomende eindejaarsperiode is traditioneel een tijd van overvloed … van eten, cadeaus en gezelligheid. Maar misschien is het ook een uitgelezen moment om eens even stil te staan bij die overvloed.
Wat als we dit jaar niet alleen geven, maar ook doorgeven?
Wat als we niet enkel kopen, maar ook ontspullen … ruimte maken, letterlijk en figuurlijk?
Het hoeft niet radicaal. Kleine stappen maken al een verschil:
1️⃣ Koop tweedehands. Er is al zoveel moois in omloop. Of je nu op zoek bent naar een feestoutfit, een bijzonder cadeau of iets praktisch … wees maar zeker: het is er al!
2️⃣ Breng je ongebruikte spullen binnen bij de kringloop of een tweedehandswinkel. Geef ze een nieuw leven, en maak er iemand anders blij mee.
3️⃣ Denk bewust na over wat je echt nodig hebt. Niet elk ‘koopje’ is een aanwinst. Soms is het mooiste wat je kunt kopen: niets.
Of kijk ook eens naar goede doelen in de buurt: is er nergens een speelgoedactie voor kinderen die het minder breed hebben? Een heel fijn moment om tijdens deze eindejaarsperiode ook je kinderen het plezier van ‘doorgeven’ bij te brengen.